Indrukwekkend en overweldigend.

5 sterren voor de vele ideeën die ten grondslag liggen aan het boek en de uitwerking er van. 4 sterren voor mijn leeservaring, al ligt dat niet aan de auteur, maar aan mijn intellect en kennis van de Engelse taal. Enfin, dat denk ik toch. In Blindsight neemt Peter Watts 5 unieke, wat bevreemdende personages mee op weg naar het eerste contact tussen de mensheid en buitenaards leven. Een schip gerund door AI en een vampier (een ras dat de mensheid vooraf ging en een veel groter perceptievermogen en intellect heeft dan de mens zelf), met verder aan boord een bioloog die zo technologisch gepimpt is, dat hij zelf geen tactiel vermogen meer heeft, een linguïste en communicatiespecialiste die zo opgaat in haar talent dat ze meervoudige persoonlijkheden heeft, een soldate met meer talent voor pacifisme en empathie voor de vijand dan vechtlust en een ex-epilepsie patiënt die genas omdat ze de helft van zijn brein verwijderden. Dat maakt hem - wegens minimaal zelfbewustzijn omdat hij een hersenhelft mist - tot een uitstekend observator, die heel de boel moet analyseren en documenteren. Als lezer volgen we zijn ervaringen. Een stevige noot om door te bijten, maar al snel wordt duidelijk dat Watts met zijn personages al een flinke aanzet geeft voor wat komen gaat: het buitenaards leven blijkt zo vreemd en onbevattelijk te zijn, dat zowel de protagonisten in het verhaal als de lezer de vreemde hoeken en kanten van de personages als kapstok kunnen gebruiken om er alsnog grip op te krijgen. Heb ik al gezegd dat ik mijn intellect soms te kort voelde schieten? Watts propt zijn boek vol knappe, soms grensverleggende en prikkelende ideeën over identiteit, intelligentie, zelfbewustzijn, het samenleven van mens en technologie, communicatie met buitenaards leven, .... Hij doet dit in een spannend en meeslepend boek, waarbij ik wel regelmatig het woordenboek moest raadplegen, iets wat ik in het gemiddelde Engelstalige boek nog zelden doe of moet doen. Een stevige boterham van een recensie, maar dat gold voor het boek ook: vlot lezend maar boordevol info. Ik meen dat een herlezing me nog meer zou opbrengen. Helemaal onder de voet was ik toen Watts het concept zelfbewustzijn af begon te meten tegen evolutionair nut, het buitenaards leven is immers een pak intelligenter dan de mensheid, maar heeft geen zelfbewustzijn. Indrukwekkend, verrassend en dankbaar is ook dat Watts achteraan een register toevoegde waarin hij zijn ideeën kort aanhaalt, verklaart waar ze vandaan komen en samenvat hoever onze wetenschappelijke kennis daarover reikt. Enfin, ik ga hier verder op kauwen, iedereen die het horen wil mee lastig vallen en zo zal het boek, de recensie en het verhaal nog wel even zijn impact hebben. Als iemand het vertalen wil: graag, dan herlees ik het met alle plezier in het Nederlands en ga ik er denk ik nog enthousiaster over zijn. Luitingh-Sijthof? Das Mag? Iemand?

Door Gert De Bie