Dit boek ter hand nemen is uw best besteedde uur van de week.

Barbara Stok vertelt in aangename stijl, met frisse, heldere tekeningen het verhaal van Hipparchia van Maroneia, de eerste vrouwelijke filosoof, een unicum in het Griekenland van 340 voor Christus.

Hipparchia stamt uit een adellijke familie maar leest liever filosofische traktaten dan te weven en stelt zich vragen bij heel wat maatschappelijke toestanden (niet in het minst de minderwaardige positie van de vrouw) en wereldse gewoontes.
Wanneer ze via haar broer Metrocles, die filosofie studeert, in contact komt met de cynische filosoof Krates van Thebe raakt ze helemaal geïnspireerd.

Barbara Stok neem haar tijd om het verhaal van Hipparchia te vertellen en verantwoord achteraan in haar boek hoeveel aandacht ze ook aan de historische correctheid van haar tekeningen en de juiste levenscontext van de Grieken besteed heeft. In 7 hoofdstukken maak je als lezer kennis met de geschiedenis van Hipparchia, mooi gekoppeld aan een aantal kerngedachtes uit de cynische filosofie. Dat die stoïcijnse visie op het leven ook vandaag nog relevant is, dat Barbara Stok ze mooi koppelt aan de ontluiking van Hipparchia als filosoof én dat de kerngedachtes van die filosofie helder en verstaanbaar worden weergegeven, maken van 'De Filosoof, de Hond en de Bruiloft' een relevant en toegankelijk pareltje voor jong en oud.

 

Ha, Thoreau. Literair/filosofische held waarvan we sinds onze zoekende jongensdagen een romantisch beeld in het achterhoofd meedragen.
Walden blijven we - ondanks dat het geen hapklaar werk is wegens een soms enorme densiteit aan doordachte, geijkte, relevante zinnen en alinea's - een absoluut meesterwerk vinden en ook in 'Wandelen' proeven we van een gedreven, idealistisch en stellig denker die de 'wilde mens' in harmonie met de natuur meer waarde en potentieel toedicht dan de moderne stadsmens wiens dagen gevuld zijn met handel drijven, fabrieksarbeid of in zijn winkel wachten op de volgende klanten.

Wandelen is voor Thoreau meer dan zich te voet verplaatsen, hij meent dat een wandelaar doelloos, maar intuïtief de juiste weg wel vind en zich zo weer onderdeel van de natuur maakt.

Ook in 'Wandelen' bulkt het van de - soms pittige - uitspraken, doorwrochte gedachtes en lijkt het soms dat Thoreau een zwaarmoedig denker is die zijn weg in de wereld niet vinden zal. Maar volgend paragraafje:

"Als ik, ver weg of dichtbij, op afgelegen, desolate plekken, het gekraai hoor van een jonge haan, (...) dan denk ik bij mezelf: 'Met een van ons gaat het in elk geval goed' - en prompt heb ik weer frisse moed."

laat dan weer vermoeden dat Thoreau weliswaar kritisch, scherp en zoekende was, maar minstens evenzeer minzaam en optimistisch was.

"want de ware helden zijn de mannen die eenvoud betrachten in het verborgene".

Schoon essay, blijvend relevant, en ongetwijfeld openbaart het zich telkens weer bij herlezing.

Wow. Zijn we even onder de indruk, zeg.

"Alleen wie met geschokte ziel leeft in een tijdperk dat met oorlog, geweld en tirannieke ideologieën een bedreiging vormt voor het leven van de enkeling (...) weet hoeveel moed, hoeveel eerlijkheid en vastberadenheid nodig zijn om in zulke tijden van kuddewaan zijn diepste ik trouw te blijven (...) en (zijn) morele onafhankelijk ongeschonden te houden."

Zo duidt Stefan Zweig doorheen 400 jaar geschiedenis zijn verwantschap met Michel de Montaigne en verbindt hij de onzekere, gewelddadige tijden in het Frankrijk van Montaigne met de fascistische dagen die hij zelf net voor zijn dood ontvlucht is. Een verwantschap die de kritische lezer helaas vandaag ook pijnlijk snel herkent.

Wat volgt is een kraakhelder, vlot leesbaar, erg relevant en gedegen portret van Michel de Montaigne, de 16de eeuwse Franse filosoof die - tegen zijn zin - tot burgemeester van Bordeaux gekozen werd, raadsheer aan het Franse hof was, maar zich vooral in zijn bibliotheek wilde terugtrekken om twijfelend na te denken over zichzelf en bij uitbreiding wat het is om een vrij mens te zijn. Want dat is volgen Zweig de zoektocht van Montaigne bij uitstek:

"In tijdperken waarin de nobelste waarden van het leven (...) waarin onze vrede, onze autonomie en ons aangeboren recht worden opgeofferd aan de bezetenheid van een handvol fanatici en ideologieën, zijn alle problemen voor de mens die zijn menselijkheid niet aan zijn tijdperk wil verliezen te herleiden tot deze ene vraag: hoe blijf ik vrij?"

Weer pijnlijk herkenbaar, dachten we meteen.
Zweig schrijft een warm portret over de filosoof "die aanvoelt als een vriend" met begripvolle aandacht voor de kleinere kantje van Montaigne en met tomeloos respect voor diens niet aflatende zoektocht naar "Hoe leef ik?" zonder daarop het aanmatigende antwoord "Zo moet je leven!" te formuleren.
De verwantschap die Zweig met de filosoof voelt, staat je als lezer toe beide erg goed te leren kennen op de amper 120 uitgewerkte bladzijden van de onvoltooide biografie die Zweig schreef aan de vooravond van zijn zelfgekozen dood.

Ronduit indrukwekkend, pijnlijk relevant, heerlijk leesbaar en nog een slotcitaat om het af te leren:

"De actualiteit heeft geen macht over je zolang je weigert eraan deel te nemen, de waanzin van de tijd leidt niet tot een crisis zolang je je helderheid van geest bewaart."

Zes sterren en talloze herdrukken aub.

Weer een hippie cult klassiekertje dat de weg naar mijn boekenplank vond. De Engelse titel 'On heaving no head' typeert nog krachtiger het uitgangspunt van Douglas Harding's spirituele gids: Toen hij in de Himalaya aan het wandelen was op 33-jarige leeftijd, ontdekte Harding dat hij geen hoofd had. "De mooiste dag van mijn leven, was de dag waarop ik ontdekte dat ik geen hoofd had. Dat is geen literair slimmigheidje, (...) ik bedoel het heel serieus." Waarna de filosoof en architect ons meeneemt naar de ontdekking van zijn spirituele pad. Amusant, absoluut. En soms raak ik als lezer ook wel aan wat Harding wil zeggen of hoe hij zijn weg naar Zen beleefde. Maar echt vastbijten in zo'n boekje kan ik me niet. Natuurlijk klopt het dat je vanuit je waarnemen niet kan vaststellen dat je een hoofd hebt, en dat die innerlijke waarnemer de enige zekerheid is. En dat die eigenlijk leeg is, en uitsluitend gevuld wordt met waarnemingen en indrukken. En dat die leegte rust brengt en zen mogelijk maakt. (Hola, schrijf ik nu echt 2000 jaar spiritueel zoeken uit in 4 zinnen?) Enfin, amusant leesvoer en wie zich er wat dieper in vast wil bijten haalt er waarschijnlijk veel meer uit dan ik. En ja, als je naast mij had gelegen op de weide in Woodstock en we deelden onze zoveelste pretsigaret nadat ik de laatste bladzijde had omgeslagen, dan had ik er de hele nacht (én de trip naar huis!) over door geboomd. Maar da's 52 jaar geleden. Toen had ik nog niet zoveel te vertellen.