Lynn Berger schrijft een relevant en helder pleidooi om onbetaald werk meer te waarderen en op te nemen in de statistieken zodat maatschappelijke/economische keuzes er ook rekening mee houden.

Helder toont ze aan hoe het kapitalisme alleen kan functioneren/floreren dankzij heel wat onbetaald werk: het huishouden, voor kinderen zorgen, mantelzorg, ...

De man-vrouw verhoudingen in onze maatschappij gekoppeld aan deeltijds werk vormt de basis van het patroon waarop dit onbetaald werk verdeeld en gewaardeerd wordt;

Helder en zinvol, maar Berger had links en rechts haar punten wat dieper mogen uitwerken én het lijkt me voor De Correspondent zinvol om de focus voor dit soort essay ook breder dan Nederland te leggen en ook cijfers van andere landen mee in het verhaal te betrekken.
Ook de visie op onbetaald werk zelf had breder gekund: wat met sociaal, cultureel en ander vrijwilligerswerk, jeugdorganisaties zoals Chiro, Scouts, ....

Enfin: prikkelend en absoluut zinvol, maar het had sterker gekund.

Door Gert De Bie sinds 5 maanden en 23 dagen

Franco Michieli wandelt en trekt graag door de natuur (pittige tochten en lange trajecten) en doet dat regelmatig sinds zijn jeugdjaren. Dat hij in de Alpen woont, zorgt meteen ook voor een dankbare context, plaats genoeg om te oefenen.

Sinds kort volbrengt hij zijn tochten zonder enig hulpmiddel om zich te navigeren, hij neemt zelfs geen kaart mee. De ervaringen die zo'n toch met zich meebrengt, daarover schreef hij het aangename 'Hoe wegen wandelaars vinden - het plezier van verdwalen'.

De twee dingen die Michieli te vertellen heeft, zijn meteen in de titel vervat. 'Het plezier van verdwalen' weet hij raak te treffen en dat herkennen we zelf ook: hoe bereid zijn om van de route af te wijken, of zelfs even verloren te lopen, soms mooie, verrassende en nieuwe dingen met zich meebrengt.

Wat Michieli ook wil vertellen - maar veel moeilijker in woorden te vatten is - is dat hij er van overtuigd is dat 'wegen wandelaars vinden', als die bereid zijn zich aan het landschap over te geven en doordacht hun route bewandelen.
Een boeiende gedachte, waar we ook  wel iets voor voelen, en die Michieli 100 bladzijden lang probeert te staven en verwoorden.
Soms scheert hij er rakelings langs, soms gaat hij net uit de bocht, soms geef hij een goeie voorzet, maar helemaal raak is het nooit. Een stuk van het antwoord ligt vervat in geschiedenis, een stukje in ervaring, een stukje in mystiek en een stukje in geloof. We staan er allemaal voor open en zijn er zelfs van overtuigd dat Michieli niet eens ongelijk heeft, maar die overtuiging komt eerder uit een gedeeld geloof dat een gedeelde leeservaring. Prima tussendoortje, dat wel!

Door Gert De Bie sinds 7 maanden en 12 dagen

De kolonisatie van de toekomst is de Huizinga-lezing die David Van Reybrouck in december 2021 bracht in de kerk van Leiden.
Het is een pijnlijk relevante en erg raak verwoorde aanklacht tegen de schaamteloze wijze waarop de Westerse wereld de toekomst van de wereld en de komende generaties koloniseert.
De symboliek van de (nog niet verteerde) geografische kolonisatie van de wereld doortrekken naar de manier waarop het Westen de toekomst koloniseert is helder en krachtig.
Van Reybrouck haalt feiten en confronterende cijfers aan en gaat mee op zoek naar mogelijke oplossingen.
Het C02-budget voor burgers (die hun deel kunnen verkopen aan overheden en bedrijven), een idee van David Fleming, lijkt veel potentieel te hebben en zijn laatste optie - verwijzend naar Thoreau - is helemaal een kolfje naar onze hand: burgerlijke ongehoorzaamheid. :)
Heftig.

Door , 21/08/2022

In De hemelse jager gaat Roberto Calasso, een van de meest vooruitstrevende Italiaanse intellectuelen van onze tijd, op zoek naar de grens tussen de nobele wilde en de beschaving: Wat is de rol van de jager, doorgaans symbool voor een vrij en nomadische mens, in verschillende culturen? En hoe verschuift die rol naargelang de ontwikkeling van een beschaving? Wat is de band tussen natuur en beschaving? Hoe gaat men om met het eten van vlees? Zulke vragen tracht Calasso op erudiete wijze te beantwoorden op basis van zijn brede kennis als mythograaf en cultuurwetenschapper. Calasso beschikt over een encylopedische kennis van de Griekse mythologie en cultuur, de vedische gescriften, etnografisch onderzoek en geschiedkundige weetjes. Dit boek, dat in methode niet veel verschilt van zijn allereerste boek (De bruiloft van Cadmus en Harmonia) verbindt al die kennis met elkaar op zo'n wijze dat de lezer netwerken ontdekt die hij nog nooit eerder had gezien. Op basis van korte fragmenten maakt Calasso overpijnzingen en observaties die alsmaar nieuwe vragen lijken bloot te leggen. Zo komt de enorme rijkdom en diversiteit van de Griekse mythologie perfect naar boven. Wat broodnodig is, want dat Griekse denken was verre van een monolitisch blok. Dat maakt ook dat de boeken van Calasso veel meer zeggen over mythologie dan de zoveelste hervertelling door een Engelse acteur/intellectueel. Calasso gaat er van uit dan zijn lezer bekend is met de basisverhalen en kernideën, wat hem toelaat om een veel breder verhaal te vertellen. Voor allen die op zoek zijn naar een verbreding van hun reeds belezen culturele kennis is dit uitdagende boek precies wat men zoekt!

Door Simon Vaes , 01/08/2021

(Deze recensie handelt eigenlijk over 'Een olifant omleggen' - privédomein nr 23, verschenen in 1973, maar lijkt me relevant voor alle journalistiek en essays van de hand van Orwell) Essay's, brieven en journalistiek van de hand van George Orwell, zoals uitgegeven door zijn weduwe 18 jaar na zijn dood en in 1973 in vertaling verschenen bij De Arbeiderspers (ik denk dat Orwell dat wel leuk gevonden zou hebben). Natuurlijk is niet elke letter in dit boek 5-sterren waard, maar alleen al 'Notities over nationalisme', dat - 76 jaar nadat het geschreven werd - nog steeds relevant en verhelderend is, verdient er 6. Verder vonden we 'Een olifant omleggen' indrukwekkend omwille van de conclusies die Orwell trekt over de verhouding tussen onderdrukker en onderdrukte en wie eigenlijk wiens vrijheid inperkt. Ook 'Nachtasiel' - over de wereld van daklozen en hun opvangtehuizen en 'Hoe zalig gleed de jongenskiel' konden ons erg bekoren. Dat laatste is een uitgebreid verslag over zijn prille jeugd (8-13 jaar) op een kostschool waarin Orwell zowel terugblikt op die jeugdige naïviteit en ontwikkeling als op het klassenverschil dat hen dagelijks onder de neus gewreven werd. De zoektocht van Orwell naar de juiste politieke weg en de rol die hij daar als kunstenaar al dan niet in moet spelen, spat van elke bladzijden. Nu, 70 jaar na zijn dood, de auteursrechten op zijn werk vervallen, verschenen bovenstaande en andere essays in verschillende bundelingen, allen lezenswaardig, me dunkt. Grote meneer.

Door Gert De Bie , 23/05/2021

(Deze recensie handelt eigenlijk over 'Een olifant omleggen' - privédomein nr 23, verschenen in 1973, maar lijkt me relevant voor alle journalistiek en essays van de hand van Orwell) Essay's, brieven en journalistiek van de hand van George Orwell, zoals uitgegeven door zijn weduwe 18 jaar na zijn dood en in 1973 in vertaling verschenen bij De Arbeiderspers (ik denk dat Orwell dat wel leuk gevonden zou hebben). Natuurlijk is niet elke letter in dit boek 5-sterren waard, maar alleen al 'Notities over nationalisme', dat - 76 jaar nadat het geschreven werd - nog steeds relevant en verhelderend is, verdient er 6. Verder vonden we 'Een olifant omleggen' indrukwekkend omwille van de conclusies die Orwell trekt over de verhouding tussen onderdrukker en onderdrukte en wie eigenlijk wiens vrijheid inperkt. Ook 'Nachtasiel' - over de wereld van daklozen en hun opvangtehuizen en 'Hoe zalig gleed de jongenskiel' konden ons erg bekoren. Dat laatste is een uitgebreid verslag over zijn prille jeugd (8-13 jaar) op een kostschool waarin Orwell zowel terugblikt op die jeugdige naïviteit en ontwikkeling als op het klassenverschil dat hen dagelijks onder de neus gewreven werd. De zoektocht van Orwell naar de juiste politieke weg en de rol die hij daar als kunstenaar al dan niet in moet spelen, spat van elke bladzijden. Nu, 70 jaar na zijn dood, de auteursrechten op zijn werk vervallen, verschenen bovenstaande en andere essays in verschillende bundelingen, allen lezenswaardig, me dunkt. Grote meneer.

Door Gert De Bie , 23/05/2021

Slechts drie sterren voor een boek van Foster Wallace, dat wringt een beetje hoor. Maar ik wil vooral de modale lezer, die misschien eens iets wil proberen van Foster Wallace, niet misleiden. Want dit is geen topcollectie. Maar ze bevat wel topstukken. Het openingsessay 'Federer, both flesh and not' is om duimen en vingers af te lekken: heerlijk hoe lyrisch DFW over tennis schrijft, hoe hij er in slaagt een balwisseling vloeiend en boeiend op papier te zetten en hoe hij bijna wiskundig aantoont wat het unieke aan een tennisspeler als Roger Federer is. Ook het essay over het boek 'Wittgensteins mistress' konden we erg smaken, al ging het ons soms boven de pet. 'Democracy and the U.S. Open' was dan weer een speelse belichting van de commerciële kant van het tennis en een stuk waarin DFW een aantal keer zichzelf ontwapenend (zelfs een beetje aandoenlijk) blootgeeft. The (as it were) seminal importance of Terminator 2 was ook smullen: hoe DFW populaire cultuur onder het mes neemt (niet per se negatief bejegend) en fileert waarom T2 een symptoom van een bepaal soort actie film is. Tot slot vonden we het meest verrassende stuk misschien 'Twenty-four word notes' waarin DFW uitleg, commentaar of visie geeft bij 24 woorden. Het gaf ons leuke inzichten in taal en leerde ons hoe gedreven, perfectionistisch en toch ook speels DFW met taal bezig was. Grappig, erudiet en soms verrassend, die stukjes. We onthouden nog een origineel voorwoord voor een 'Best of American Essays' uitgave en een bezorgde, alerte en nog steeds relevante brief over vrijheid na 9/11. De hierboven vernoemde essays geven we met plezier 4 of soms zelfs 5 (Federer en 24 words) sterren, de anderen vielen tussen de mazen van ons kwalitatieve web. Desalniettemin* : graag gelezen! *eigenlijk gewoon dus, maar ik vond desalniettemin veel mooier staan. En een recensie van een boek van DFW zou toch steeds een voetnoot mogen bevatten, niet?

Door Gert De Bie , 10/04/2021

Zinvol en noodzakelijk, geen twijfel aan. Lost de hoog opgepompte verwachtingen niet helemaal in, maar dat doet dan weer niets af aan de inhoudelijke kwaliteit. Kost je 30-40min van je leven, en die zijn wel besteed.

Door Gert De Bie , 13/03/2021

Heerlijk leesvoer, de brieven van dikke Freddy die Erik Vlaminck de afgelopen twintig jaar schreef. Dikke Freddy leeft aan de rand van de maatschappij in schrale flatjes of opvangtehuizen en fulmineert, ageert en reageert vanuit zijn leefwereld op de (wan)toestanden die zijn pad kruisen. Of het om een foute beslissing gaat van de burgemeester van Antwerpen, een parlementair besluit dat zijn leven bemoeilijkt of een conflict met buren, agenten of De Lijn: dikke Freddy kruipt in zijn pen en klaagt op humoristische en onnavolgbare wijze de problematiek aan. De kritieken van dikke Freddy lijken soms van de pot gerukt, maar verassen steeds door de relevantie die plots tevoorschijn springt en verbazen in de creativiteit van de oplossingen die hij uit zijn hoed tovert. Nooit gratuit, boordevol ironie en gedrenkt in de heerlijke taal die Erik Vlaminck meester is, zijn de brieven van dikke Freddy ontspannend en noodzakelijke leesvoer. Vlaminck creëerde het personage van Frederik De Meester voor zijn columns in 'Alert', magazine voor Sociaal werk en politiek. De verzameling "Hoogachtend, dikke Freddy" brieven van dikke Freddy 1993-2013 is een zinvol en toegankelijk tijdsdocument met tijdloze relevantie. (Deze recensie werd voor dat boek geschreven, maar geldt evenzeer voor 'Dikke Freddy in het Zilver' de recentere, nog verkrijgbare verzameling brieven) Tijdens de lezing zal een glimlach haast onafgebroken je gelaat sieren, terwijl je brein regelmatig licht ziet schijnen op zaken waar het voorheen niet bij stilstond. Aanrader.

Door Gert De Bie , 15/01/2021

“Moet dit boek er zo uitzien of zou het kunnen dat ik een misdruk vast heb?” vraagt een verbijsterde klant. “Neen, dat hoort zo te zijn. En een misdruk is het zeker niet” [...] Net zozeer als die verwarde klant die zich geen houding weet met het onvolmaakte boek dat tussen zijn handen pivoteert, geraakte ook Charlotte Van den Broeck gefascineerd door onvolmaakte bouwwerken. Bouwsels waarbij iets misliep en waarbij hun scheppers “het gereedschap van de hoogmoed” inruilden voor nederigheid en soms - zoals de legende het wil – zelfs voor de dood. Die grens waar het waagstuk van iets scheppen, het hele leven van de schepper inhaalt, vormt de hoeksteen die de ambities van deze architecten en die van de schrijver aan elkaar verbinden. Wanneer is de mislukking (van een kunstwerk) in de ogen van zijn schepper een mensenleven waard? Of om het met de woorden van de auteur uit te drukken: op welke grens wordt “de mislukking van zijn schepping als de mislukking van zichzelf” ervaren? Met die vraag gaat Charlotte Van den Broeck op reis door Europa en de V.S. en poogt ze eerherstel en terugkoop te gewinnen voor dertien door publiekelijk falen gevallen architecten. “Scheppen is waaghalzerij” ergo schrijven is waaghalzerij. Door haar schrijverschap voelt Charlotte Van den Broeck zich lotgenoot van de gesneuvelde architecten. Van het fatale zwembad in Turnhout tot de nationale bibliotheek in Valletta en de bewegende beeldentuin in Colorado Springs - allen vormen communicerende vaten waarmee het vallen en wederopstaan van haar eigen literaire ambities voortdurend resoneren. Slalommend tussen drang naar perfectie en wanhoop blijft aan elk van de mislukte bouwprojecten ook een stukje van de schrijver zelf kleven. [...] Charlotte Van den Broeck begint waar de andere artiesten in haar werk eindigden en verbouwt het architecturale fiasco tot een knutselwerk van taal. Verrukkelijke taal. En als we het dan toch essay durven noemen: een werk waarbij we mogen proeven van wervelende beeldspraak en dichterlijke beschrijvingen waarin journalistiek afgewisseld wordt door jeugdsentiment en herinnering. Een stuk waarbij we het binnenwerk achter de architecturale façades gepresenteerd krijgen. De échte binnenkant. De binnenkant van de schepper(-s): puur, rauw, oprecht, erudiet, filosofisch, verpletterend ambitieus en tegelijk destructief. Een boek met een open rug, een foutje. Een foutje dat iets open laat zodat het licht en het leven er doorheen kunnen schemeren. (Uit Laudatio Confituur Boekhandelsprijs)

Door Linde De Vos , 16/12/2020

Dit mooi vormgegeven naslagwerkje geeft een leuk en origineel beeld van Hugo Claus' magnum opus "Het verdriet van België" dat 30 jaar geleden verscheen. Een interview met Claus vertelt je over de visie van de schrijver op zijn boek en de behandelde thema's. Een essay van Mark Schaevers leert ons over de totstandkoming van dit meesterwerk en een historische inleiding schetst de uitgebreide familie Claus waarop de meeste personages in het boek gebaseerd zijn. Verder is een alfabetisch lexicon de hoofdmoot van dit frisse boekje: in deze gids laten schrijvers allerhande hun licht schijnen op ideeën, personages, feiten of contexten die in Het verdriet van België een rol spelen. Dit gebeurt dikwijls met scherpe pen en originele invalshoeken wat een reis door Het verdriet tot een amusante en leerrijke tocht maakt. Mooie & originele uitgave!

Door Gert De Bie , 15/12/2020

In dit essay - geschreven tijdens de eerste Covid-19 golf - gaat Tempest op zoek naar de essentie van creativiteit en de zin daarvan in hun en ons leven. Hoe gedetailleerder zij naar zichzelf kijken en hoe eerlijker ze dat beschrijven, hoe universeler hun boodschap; schrijven ze zelf en daar raken ze meteen nagels met koppen. De strijd die Tempest al hun hele leven met zichzelf leveren, is erg herkenbaar. Wat zij daar uit leren en hoe ze dat proberen waar te maken is universeel en helder onder woorden gebracht. Tempest wil niet meer overtuigen, maar gewoon connectie maken. Mensen voelen, aanvoelen, begrijpen en mededogen tonen. Hoewel creativiteit en hun leven als muzikante en woordenaar de rode draad lijken te vormen, gaat het essay over de kunst van het leven. Met vallen. Hard vallen. En weer opstaan. Sommige hoofdstukken smaken naar 'De meeste mensen deugen' van Rutger Bregman en andere weer naar 'This is water' van David Foster Wallace. Maar heel het boek is een prachtig pleidooi om oprecht te leven en oprecht te zijn ten midden van je omgeving. Een pleidooi om bewust te zijn en mededogen te hebben met jezelf. Geen eisen, geen verplichtingen. Wel de oprechte vraag om het te proberen, steeds opnieuw. Want connectie maken met je omgeving, staat je toe connectie te maken met jezelf. Helder verwoord, krachtig uitgewerkt, nergens pedant of belerend en steeds met oog voor falen en het recht daarop. En niet half zo zweverig als mijn laatste zin van de vorige alinea leek. :) waarvoor excuus. Als ik leerkracht Engels was, wist ik wat mijn leerlingen de komende jaren te lezen kregen. Schoon. Heel schoon.

Door Gert De Bie , 10/12/2020