Enorm indruwekkend en pijnlijk relevant.
Filosofie

Wow. Zijn we even onder de indruk, zeg.

"Alleen wie met geschokte ziel leeft in een tijdperk dat met oorlog, geweld en tirannieke ideologieën een bedreiging vormt voor het leven van de enkeling (...) weet hoeveel moed, hoeveel eerlijkheid en vastberadenheid nodig zijn om in zulke tijden van kuddewaan zijn diepste ik trouw te blijven (...) en (zijn) morele onafhankelijk ongeschonden te houden."

Zo duidt Stefan Zweig doorheen 400 jaar geschiedenis zijn verwantschap met Michel de Montaigne en verbindt hij de onzekere, gewelddadige tijden in het Frankrijk van Montaigne met de fascistische dagen die hij zelf net voor zijn dood ontvlucht is. Een verwantschap die de kritische lezer helaas vandaag ook pijnlijk snel herkent.

Wat volgt is een kraakhelder, vlot leesbaar, erg relevant en gedegen portret van Michel de Montaigne, de 16de eeuwse Franse filosoof die - tegen zijn zin - tot burgemeester van Bordeaux gekozen werd, raadsheer aan het Franse hof was, maar zich vooral in zijn bibliotheek wilde terugtrekken om twijfelend na te denken over zichzelf en bij uitbreiding wat het is om een vrij mens te zijn. Want dat is volgen Zweig de zoektocht van Montaigne bij uitstek:

"In tijdperken waarin de nobelste waarden van het leven (...) waarin onze vrede, onze autonomie en ons aangeboren recht worden opgeofferd aan de bezetenheid van een handvol fanatici en ideologieën, zijn alle problemen voor de mens die zijn menselijkheid niet aan zijn tijdperk wil verliezen te herleiden tot deze ene vraag: hoe blijf ik vrij?"

Weer pijnlijk herkenbaar, dachten we meteen.
Zweig schrijft een warm portret over de filosoof "die aanvoelt als een vriend" met begripvolle aandacht voor de kleinere kantje van Montaigne en met tomeloos respect voor diens niet aflatende zoektocht naar "Hoe leef ik?" zonder daarop het aanmatigende antwoord "Zo moet je leven!" te formuleren.
De verwantschap die Zweig met de filosoof voelt, staat je als lezer toe beide erg goed te leren kennen op de amper 120 uitgewerkte bladzijden van de onvoltooide biografie die Zweig schreef aan de vooravond van zijn zelfgekozen dood.

Ronduit indrukwekkend, pijnlijk relevant, heerlijk leesbaar en nog een slotcitaat om het af te leren:

"De actualiteit heeft geen macht over je zolang je weigert eraan deel te nemen, de waanzin van de tijd leidt niet tot een crisis zolang je je helderheid van geest bewaart."

Zes sterren en talloze herdrukken aub.

Door Gert De Bie vandaag