Heftig, schoon, aangrijpend en onvergetelijk.

Kaputt is een beklijvend en confronterend oorlogsverslag. Deels gefictionaliseerd en met een wrange, surrealistische ondertoon weet Malaparte op een unieke, fascinerende manier de oorlogswaanzin, de onderhuidse spanningen, de onzekerheden en gruwelijkheden tot bij de lezer te brengen.

Als journalist en Italiaans officier (geboren uit een Duitse vader en Italiaanse moeder) trekt Curzio Malaparte - die zelf in de Eerste Wereldoorlog vocht - doorheen Europa tijdens de eerste 3 jaren van de Tweede Wereldoorlog. Malaparte was voorheen lid van de fascistische partij, maar belandde wegens zijn kritiek en dissident gedrag in de gevangenis. In de eerste plaats is hij een vrijdenker en non-conformist.

Malaparte trekt in het spoor van het Italiaanse en Duitse leger door Servië, Kroatië, Polen, Rusland en Finland en werpt zo alvast voor mij (voor ons?) een andere blik op de Tweede Wereldoorlog. Als officier en verslaggever bevindt hij zich dikwijls op de tweede lijn en houdt hij zich op met diplomaten, generaals en staatshoofden. Kaputt is een verslag gebracht vanop banketten en diners, vertelt vanuit nachtelijk drinkgelagen en braspartijen. Maar de verhalen die Malaparte boven spit, zijn heftig en ontluisterend: over Joodse meisjes die door de Duitsers tot prostitutie gedwongen worden, over het wel in wee in het Joodse getto in Warschau of over een niets ontziende progrom in Iasi, een Roemeense stad. Het verhaal van de IJspaarden in het Ladogameer aan het Finse Front is even surrealistisch als aangrijpend en onvergetelijk.

Evenzeer intrigerend en uniek zijn de gesprekken op de banketten die Malaparte weergeeft. De spanningen tussen de diplomaten, de pogingen om daden of gedachtes een moreel jasje aan te meten, de kritiek van Malaparte zelf op de Jodenvervolgingen of de hooghartigheid van Duitse gezagvoerders: het geeft een ontluisterend beeld van de mechanismes van de macht en van de zoektocht naar houvast van mensen in Oorlogstijd.

Kaputt is uniek, onvergetelijk en intens. Een krachtig literair werk, een zinderend oorlogsdocument en een onuitwisbare leeservaring. Heftig, schoon en aangrijpend.

Door Gert De Bie